„Nie rozczulała mnie ukwiecona łąka, falujące zboże, śpiew skowronka, klekotanie bociana, jak nie drażniło szczekanie psa lub krakanie wrony. Nie mogłem sobie tylko nigdy podarować, ażeby własnoręcznie nie zaorać gruntu do ostatniej skiby, nawet wtenczas, kiedy byłem prezydentem ministrów, obawiając się, ażeby nie zważający na dobrą orkę sąsiedzi nie zepsuli tego, co ja przez lata zrobiłem.″
WINCENTY WITOS (1874 - 1945)
Polski polityk, działacz ludowy, w-ce prezydent Krajowej Rady Narodowej, kawaler Orderu Orła Białego i Krzyża Grunwaldzkiego, trzykrotny Premier Rządu Rzeczpospolitej, przywódca ruchu Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Urodził się 21 stycznia 1874 roku w Dwudniakach koło Wierzchosławic. Od młodości był rolnikiem – gospodarzem na własnym kawałku ziemi, był robotnikiem – cieślą w pańskim lesie, był wreszcie wychowawcą i nauczycielem, przewodnikiem swoich rówieśników i sąsiadów. Stał się ich przedstawicielem od gromady aż do sejmu, a potem premierem rządu państwowego. Był przywódcą ruchu ludowego, politykiem, publicystą, członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego. W latach 1908-1914 był posłem do Sejmu Krajowego Galicji, a w latach 1911-1918 do parlamentu austriackiego. Jednocześnie w latach 1908-1913 pełnił funkcję wójta gminy Wierzchosławice koło Tarnowa. W 1931 roku należał do współzałożycieli PSL „Piast", a od 1919 roku był prezesem tego stronnictwa. Podczas I wojny światowej był zwolennikiem współpracy z państwami centralnymi, od 1914 wiceprezes Naczelnego Komitetu Narodowego. W październiku 1918 stanął na czele Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie. Poseł na sejm 1919-1930, do 1931 (z przerwami) przewodniczący klubu parlamentarnego PSL „Piast”. Desygnowany na premiera Rządu Obrony Narodowej pod koniec lipca 1920, w okresie bezpośredniego zagrożenia Warszawy podczas wojny polsko-bolszewickiej (1919-1921), wszedł w skład Rady Obrony Państwa. Pozostawał na stanowisku szefa rządu do września 1921. 1923 - utworzył pierwszy rząd koalicji Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej i PSL „Piast” (tzw. Chjeno-Piast, w grudniu tego samego roku podał się do dymisji.
W maju 1926 utworzył rząd obalony przez Józefa Piłsudskiego. W 1929 był jednym z współtwórców Centrolewu przeciwnemu rządom sanacji. W 1930 został uwięziony w Brześciu nad Bugiem, a następnie skazany na półtora roku więzienia, co zadecydowało o jego wyjeździe na emigrację do Czechosłowacji, gdzie przebywał do 1939 roku. Jednocześnie pełnił funkcję prezesa PSL.
We wrześniu 1939 roku został uwięziony przez Niemców, a od marca 1941 roku przebywał w areszcie domowym pod stałym nadzorem gestapo. Od sierpnia 1945 roku piastował funkcję prezesa PSL wspierając politykę Stanisława Mikołajczyka, który faktycznie zastępował go w funkcji przywódcy stronnictwa.
Zmarł 31 października 1945 roku w Krakowie. Cechowała go szlachetność serca i umysłu, a nade wszystko miłość do Ojczyzny, ukochanie wsi i chłopa. Jest patronem Szkoły Podstawowej nr 2 w Osobnicy. Uroczystość nadania imienia szkole miała miejsce 26 listopada 1985 r.
Więcej informacji o życiu i działalności Wincentego Witosa można znaleźć na stronie internetowej Towarzystwa Przyjaciół MUZEUM WINCENTEGO WITOSA w Wierzchosławicach.
|